PKOS, dünyadaki üreme çağındaki kadınların %6-8 ini etkilemekte olan birçok mekanizmada etkili olan bir bozukluktur. Patofizyolojisinin temelinde insülin direnci ve hiperandrojenizm olduğu bilinmektedir. Üreme sağlığı, kan şekeri, lipit profili, androjen hormonlar, ruh sağlığı üzerinde büyük rol oluşturmaktadır.
PKOS sinir sistemi, yumurtalık, adrenal bezi, extra glandüler dokular arasındaki bağlantı bozukluğuyla oluşan dişilerde hayatlarının belli döneminde ortaya çıkabilen, kronik seyreden ve gelecek yaşantının kalitesini de etkileyebilecek bir hastalıktır. (1)
Polikistik over sendromu gelişiminde obezite, hiperinsülinemi, dislipidemi ve benzer metabolik anormallikler etkilidir. (2)
Tiroid disfonksiyonu, hiperprolaktinemi, androjen salgılayan tümörler, Cushing sendromu (aşırı kortizol seviyeleri ile ilişkili bir sendrom) ve konjenital adrenal hiperplazi PKOS patogenezini yönlendirebilir. (3)
Çevresel ve genetik faktörler de PKOS gelişiminde etkilidir. Sağlıklı yaşam tarzı ve diyette yardımcı faktörlerdendir. İnsülin direnci ve yüksek insülin düzeyleri yumurtalık işlevlerini ve androjen seviyelerini bozar ve anüvolasyona yol açar. PKOS oluşumuna sebep olan 241 gen varyasyonu vardır. Gen kusuru biyokimyada sorunlara yol açar ve yumurtalar üzerinde bozukluklara yol açar ve bu durum da bozulmuş LH ve FSH seviyeleriyle ilişkilidir. (4) LH hormonunun seviyelerinde ya da FSH hormonuna olan oranının bozukluğuna bağlı olarak polikistik over sendromu ortaya çıkmaktadır. (5)
Veriler PKOS’ lu kadınların %38-88’ inin aşırı kilolu veya obez olduğunu tespit etmiştir. (6) PCOS zayıf kadınlarda da görülse de PCOS la beraber kilo alımında da artış gözlemlenmektedir. (7) Yapılan bir çalışmada obez olanların normal vücut ağırlığında olanlara göre oligo/aminüri, insülin direnci, hirsutizm, akantozis nigrikans görülme olasılığı yani PKOS belirtilerinin artmış olduğu bulundu. (8) Normal vücut ağırlığına sahip hastalarda da bel/ kalça oranında bozulmalar görülmüştür. (9)
Polikistik Over Sendromunda Beslenme Önerileri
Araştırmalar, düşük glisemik indeksli besinlerin kullanılmasının insülin seviyelerini dengeleyebildiğini ve PCOS semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir (10).
Dengeli bir beslenme planı, sağlıklı karbonhidratlar, proteinler ve yağların dengeli bir şekilde alınmasını içerir. Bu yaklaşım, kilo yönetiminde ve hormonal denge sağlanmasında önemlidir (11).
PCOS’lu bireylerde kilo yönetimi, semptomların kontrol altına alınmasında kritik öneme sahiptir. Sağlıklı bir kilo, hormonal dengenin sağlanmasına yardımcı olabilir (12).
Antioksidanlarla zenginleştirilmiş, anti-inflamatuar etkiye sahip besinlerin tüketilmesi, inflamasyonu azaltabilir ve PCOS semptomlarının şiddetini hafifletebilir. Özellikle C ve E vitaminleri, PCOS semptomlarının hafifletilmesinde yardımcı olabilir (13). İnsülin duyarlılığını artırarak insülin seviyelerini dengelemek için krom takviyesi, PCOS’lu bireyler için faydalı olabilir (14). Folat, PCOS’lu bireylerde genellikle düşük düzeyde bulunabilir. Folat alımının artırılması, genel sağlık ve hormonal denge açısından önemlidir (15).
Omega-3 yağ asitleri, vitamin D ve berberin gibi takviyelerin, PCOS semptomları üzerinde olumlu etkileri olabilir. Ancak, bu takviyelerin kullanımı öncesinde bir sağlık uzmanına danışılmalıdır (16).
Kaynakça
1- Ezgi T.B., Nevin Ş. Polikistik Over Sendromu ve Beslenme. Beslenme ve Diyet Dergisi, 2013, 41.3: 253-257.
2-Siavashani, M., & Asemi, Z. (2018). The effects of vitamin D supplementation on metabolic profiles and gene expression of insulin and lipid metabolism in infertile polycystic ovary syndrome candidates for in vitro fertilization. Reproductive biology and endocrinology : RB&E, 16(1), 94.
3- Patel S. (2018). Polycystic ovary syndrome (PCOS), an inflammatory, systemic, lifestyle endocrinopathy. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology, 182, 27–36.
4- Ajmal N, Khan SZ, Shaikh R. Polycystic ovary syndrome (PCOS) and genetic predisposition: A review article. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol X. 2019 Jun 8;3:100060.
5- Morgante G, Darino I, Spanò A, Luisi S, Luddi A, Piomboni P, Governini L, De Leo V. PCOS Physiopathology and Vitamin D Deficiency: Biological Insights and Perspectives for Treatment. J Clin Med. 2022 Aug 2;11(15):4509.
6- Wolf, W. M., Wattick, R. A., Kinkade, O. N., & Olfert, M. D. (2018). The Current Description and Future Need for Multidisciplinary PCOS Clinics. Journal of clinical medicine, 7(11), 395.
7- Topcu H. O. , Topçu S. , Oskovi A. , Güzel A. İ. , Üstün Y. E. , Çiçek N. , Yılmaz N. Polikistik over sendromunun adolesan ve erişkinlerde klinik ve laboratuar parametreler açısından karşılaştırılması. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2014; 11(3): 82- 84.
8- Bahar Ö. Ergen kızlarda polikistik over sendromu: klinik, endokrin ve metabolik bulgular. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 2019, 50.4: 194-197.
9- Nimet Y. ‘İnfertil popülasyonda müllerian anomalilerin polikistik over sendrom fenotipi ile ilişkisinin saptanması= Determination of the relationship of mullerian anomalies with polycystic over syndrome phenotype in infertile population.’ (2019).
10-Marsh, K. A., et al. (2016). Does a Low Glycaemic Index (GI) Diet Improve Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) Symptoms and Glycaemic Control in Overweight and Obese Women? A Systematic Review and Meta-Analysis. Clinical Nutrition, 35(6), 1375–1385.
11-Moran, L. J., et al. (2013). Dietary Composition in the Treatment of Polycystic Ovary Syndrome: A Systematic Review to Inform Evidence-Based Guidelines. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 113(4), 520–545.
12-Lim, S. S., et al. (2012). Lifestyle Changes in Women with Polycystic Ovary Syndrome. Cochrane Database of Systematic Reviews, 5, CD007506.
13-Rondanelli, M., et al. (2018). Polycystic Ovary Syndrome Management: A Review of the Possible Amazing Role of Berberine. Archives of Gynecology and Obstetrics, 297(6), 1377–1383.
14-Jamilian, M., et al. (2018). The Influences of Chromium Supplementation on Glycemic Control, Markers of Cardio-Metabolic Risk, and Oxidative Stress in Polycystic Ovary Syndrome Women with Insulin Resistance. Biological Trace Element Research, 184(2), 300–307.
15-Thakkar, S., & Meghrajani, V. (2018). Polycystic Ovarian Syndrome and Diet: A Systematic Review of Dietary Patterns, Interventions, and Assessment of Outcomes. Current Nutrition Reports, 7(4), 160–171.
16-Farimani, M., et al. (2018). The Effects of Omega-3 Supplementation on Vitamin D Metabolism in Women with Polycystic Ovary Syndrome: A Randomized Controlled Trial. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 17(Suppl), 189–197.
YouTube
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio’nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
